De maatschappelijke BV: gaat BAM “normaal” worden?

De vakantietijd is voor mij* een tijd van reflectie. Met het lezen van boeken kunnen mijn vrouw en ik ons uren vermaken. Toen we onlangs met onze boot in Zeeland voeren, hadden we al dagenlang voorpret bij de gedachte de grote boekhandel op de markt in Middelburg te gaan bezoeken: de Drvkkery. Hier rondstruinend vond ik Fantoomgroei van Sander Heijne en Hendrik Noten. Zoals zoveel actuele boeken gaat ook deze over een “normaal” wat niet zo “normaal” blijkt te zijn.

De ondertitel van het boek luidt: “Waarom we steeds harder werken voor steeds minder”.[1]  Al lezende groeit bij mij de vraag: Wat is er toch in hemelsnaam mis gegaan de afgelopen decennia? Ik begin overtuigd te raken dat hetgeen we als “normaal” zagen, niet normaal is en dat we moeten voorkomen om naar dat “normaal” terug te keren. Immers, veel van wat is scheefgegroeid, heeft te maken met het onbegrensde streven naar meer. Dat is geen BAM principe!

Mijn eerste column-bijdrage aan de BAM mailing eindigde met: ‘Hoe mooi zou het zijn als Business as Mission voor (christen) ondernemers “normaal” gaat worden.’ En wat blijkt? In de wereld van ondernemen en bedrijvigheid is iets aan de hand. Langzaam maar zeker gaan we met elkaar inzien dat Milton Friedman het echt fout heeft gezien en dat de uitspraak: The only social responsibility of a business is to increase its profits letterlijk en figuurlijk “vergif” voor de samenleving was en is. Mogelijk zal iemand er de komende decennia excuses voor aan gaan bieden, want dat schijnt ook het nieuwe normaal te zijn. Iets waarvan we eigenlijk allang wisten dat het fout is, daar bieden we in een latere generatie excuses voor aan. Misschien is dat dan wel “de kerk”! Want, we wisten dat het anders zou moeten, maar uit gemakzucht hebben we zaken laten bestaan.

Al lezende, realiseer ik me dat het in de jaren zeventig Joop den Uyl was die zei dat “het bedrijfsleven bovenal dienstbaar moest zijn aan de samenleving”. Joop den Uyl was in die jaren onze premier, maar zat destijds in een andere zuil dan de mijne. Als christen (of je moest wat vrijzinnige lucht hebben ingeademd) ging je daar niet mee om. Maar die tekst kan zo uit het boekje van Gea Gort komen, want het is toch voluit een “BAM gedachte”?

Wat is er aan de hand in de wereld van ondernemen en bedrijvigheid? Sociaal ondernemen is hot! Op 10 juli heeft Mevr. M. Keijzer (Staatsecretaris van Economische Zaken en Klimaat) een brief gestuurd aan de Tweede Kamer betreffende de “Kabinetsinzet Sociaal Ondernemen”. Door het toonaangevende adviesbureau KPMG is een werkdefinitie geformuleerd wat een “Sociale Onderneming” is. (Dat advies heeft waarschijnlijk een paar centen gekost, maar vooruit…).

De werkdefinitie luidt als volgt: ‘Sociale ondernemingen zijn ondernemingen die: (a) een product of dienst leveren; (b) in plaats van met een winstdoelstelling dit primair en expliciet doen om bij te dragen aan een maatschappelijk doel welke is vastgelegd in haar statuten; (c) een deel van de omzet herinvesteren in het bereiken van het maatschappelijke doel en/of beperkt zijn in de verdeling van winst en vermogen, e.e.a. om te garanderen dat het maatschappelijke doel voor gaat; (d) hun relevante stakeholders identificeren en daarmee minimaal jaarlijks in dialoog gaan; (e) transparant zijn op hun website (of andere wijze die publiekelijk toegankelijk is zoals in hun jaarverslag) over de meest materiële gecreëerde maatschappelijke waarde; en (f) onafhankelijk van de overheid en/of andere entiteiten een eigen strategie nastreven.’

Als ik deze tekst goed lees, dan herken ik een heel hoog BAM gehalte. ‘Hoe mooi zou het zijn als Business as Mission voor christen ondernemers “normaal” gaat worden’, schreef ik al eerder. Welnu, er is hoop. Onder de noemer BVm (BV maatschappelijk) gaat de overheid “BAM” in het zonnetje zetten. Nog even excuses aanbieden aan al diegene die geleden hebben onder het credo van Milton Friedman, en we kunnen door. Voor ons als christen ondernemer rijst intussen de vraag: Zullen we deze toegeworpen handschoen van de overheid oppakken en massaal ons aanmelden als BVm? Wij als christen ondernemers kunnen (en willen) toch niet anders…?

IDEE* Onder dit pseudoniem deelt deze BAM-betrokkene regelmatig zijn gedachten. Reacties mogen naar GeaGort@gmail.com

[1] Ook het uitstekende boek van Govert Buijs met de titel “Waarom werken we zo hard” raakt dit thema.